یادداشت های جشنواره فیلم فجر سی و چهارم - بخش دوم

رابین هودی که چاقوکش شد!

اگر چه سینمای ما هنوز دهها سال از ساختارهای استاندارد سینمای جهان عقب است اما همچنان سعی دارد با تقلیدهای کورکورانه، خود را حداقل در شکل و فرم به سینمای روز جهان نزدیک سازد اما دریغ که این تقلیدها بسیار ناشیانه و کمیک و مضحکه آمیز است. بسان نوکیسه ای که تصور می کند با زدن عینک، باسواد خواهد شد! مثل آنچه که به اسم مراسم فرش قرمز اجرا می کنند و مانند دلقکی که در بین برنامه های یک سیرک، ادای سیرک بازان اصلی را می آورد، این فرش قرمز هم تنها یک ادا درآوردن محض به نظر می آید بدون آنکه درک کنند اصلا فرش قرمز با آن برندها و کمپانی ها و طراحان معروف لباس و جواهرات و مدل های مو و ... که اساس جشنواره هایی مانند کن و ونیز و همچنین مراسم اسکار بر محورشان می چرخد و میلیون ها دلار از قبلش کاسبی می کنند، معنا پیدا می کند.

یا حکایت پروپاگاندای تبلیغاتی برای یک فیلم که پیش از نمایش، از طریق رسانه های پرقدرت در سراسر جهان، تبلیغ می شود تا در موقع اکران، فضای تجارتی و فروش مطلوبتری پیدا کند. نه اینکه مثل فیلم "ابد و یک روز" ، باعث شود جماعتی علاف بازیگران درجه دو و سه و دور از سینما و هنر و تجارت به سالن برج میلاد سرازیر شوند و برخی به اصطلاح چهره ها هم به زور به آنجا کشانده شده، در حالی که کوچکترین احتمال گیشه و فروش و حتی ظرفیت های سینمایی برایش متصور نیست!

البته نیازی به این تبلیغات عصرحجری هم نیست، کافیست یک سری تصویر متحرک چرک وکثیف را کنار هم ردیف کرده و در آن چند تا فحش هم به انقلاب و نظام اسلامی بگنجانید و یک سری شعار هم بدهید، به علاوه ماجراهای کهنه و دستمالی شده فیلمفارسی های عهد بوق تا چیزی مثل "عصبانی نیستم" در بیاید و بی خیال هرچی سینما و هنر و قواعد سینمایی شوید، آن وقت است که جشنواره هایی هم که داورانشان در واقع صندلی های خالی هستند و برای فیلم های موبایلی خاله زنکی هم، جایزه ردیف کرده و آه حقوق بشری می کشند، ندیده ، شما را لانسه کرده و از همین الان هم یکی دو جایزه برایتان کنار می گذارند.

آن وقت است تصاویرمتحرکی که برای به اصطلاح فیلم دوم خود ردیف می کنید دیگر حتی آن روایت فیلمفارسی را هم نمی طلبد و شما از رانتی که از همین طریق  برای خود ایجاد کرده اید، می توانید تا دلتان می خواهد شعار بدهید و حرف بزنید و از فرصت یک فیلم سینمایی (که معلوم نیست براساس کدام معیار سینمایی و هنری در بخش مسابقه جشنواره فیلم فجر قرار می گیرد) به عنوان تریبون جیغ های ناموزون استفاده کنید.

آن وقت است که این دفعه دیگر نه تنها بی خیال سینما و هنر شده اید که حتی بسان همفکران خود که پس از 6-7 سال توهم، هنوز تصور می کنند خس و خاشاک هستند، اطلاعات غلط خود را می توانید به مخاطب بی زبانتان انتقال دهید که مثلا از زبان دانشجوی بی سوادی بگویید، فردی که در آمریکا دانش آموزان دبیرستان کلمباین یا دبستان سندی هوک را به رگبار گلوله بست ، جلوی دوربین آورده و به لحاظ روانکاوی وی را مورد بررسی قرار دادند! (گویا این گروه از به اصطلاح فیلمسازان بخت برگشته سینمای ما، حتی در سطح یک آدم کوچه و بازار هم اخبار را نمی شنوند و از مهمترین بخش همان گزارشات کشتار کلمباین و سندی هوک نیز بی خبرند که عاملان حوادث یاد شده حتی فرصت برزبان آوردن کلامی را هم پیدا نکرده و در همان مکان عملیات که توسط پلیس محاصره شده بود، در جا به قتل رسیدند)

اگر به نظرم برای فیلم "عصبانی نیستم" واقعا بایستی دانشجویان ستاره دار معترض می شدند (به خاطر تصویر آدم های بی عرضه و وامانده و به اصطلاح هندی بازی که نماینده شان در آن فیلم ارائه می داد!) در فیلم "لانتوری" هم کلیت دانشجویان باید اعتراض کنند که چه تصویر گول و گیج و منگی از آنان نمایش داده شده است!!

و یا شیرفهم کردن تماشاگر به اینکه منظور ما از آن همه جنگولک بازی برای لانتوری همان رابین هود بوده و حالا ما این رابین هود جعلی را در شکل و شمایل قداره بند و قمه کش های بی سر و پا روانه خیابان ها می کنیم که مثلا اتومبیل های میلیاردی و پنت هاوس ها را غارت کند و به بچه های بی سرپرست بدهد! (آنچه که در به اصطلاح فیلم "لانتوری"، تنها بخش اولش دیده می شود ولی بخش دومش یعنی رسیدگی به بچه های بی سرپرست را شاید تنها همان مخاطبان بی نوا ببینند! فقط نگویید که آن میلیادردها تومانی که گروه لانتوری با چاقوکشی مثلا از حلقوم ثروتمندان درآورد، خرج همان 4 تا اسباب بازی چندرغازی شده است!!! )

حالا این رابین هود چاقو کش که البته تا اینجای کار نشانه هایی از مهدی کافر و علی دشنه فیلم های فارسی عهد بوق هم داشت ، وارد فضای فیلمفارسی فردینی شده و یک دل نه صد دل عاشق زن نه چندان جذاب و دلنشینی به نام مریم می شود که به نظرم بیشتر به لزبین ها می خورد! (در صحنه اسید پاشی ، تاکید می کند که اگر بخواهم هم نمی توانم با تو ازدواج کنم!!) به نظر همان به اصطلاح دانشجوی ستاره دار بی عرضه فیلم "عصبانی نیستم" ، حالا آمده در فیلم "لانتوری" ، لات بازی در می آورد و در اوج باباشملی، یک دفعه تبدیل به یکی از جوانک های سوسول شده که دچار عشق های آبکی هندی می شوند!! واقعا اگر جماعت چاقوکشان و قداره بندان هم اتحادیه یا انجمنی داشت، باید در اینجا به این فیلم معترض می شد که چرا آنها را اینقدر دست و پا چلفتی و به اصطلاح "مامانم اینا" نشان داده اند!!!

حالا این کلکسیون خلاقیت و نبوغ! که به اسم فیلم، در جشنواره سی و چهارم فیلم فجر به نمایش درآمد وقتی طولانی شود و به صورت یک سریال تلویزیونی، صحنه ها و دیالوگ ها ونماهایی را مرتب تکرار کند و جماعتی را تا ساعت 3 نیمه شب سرکار گذارد، دیگر می شود حکایت ستم مضاعف!! تا جایی که تماشاگر ستمدیده، بارها و بارها در هنگامه شعارهای فیلم ، فریاد کات سر داده و یا با دست زدن بی موقع می خواهد به دست اندرکاران فیلم شیر فهم کند که بابا بسه ، فهمیدیم!!

نفس؛

در حد یک سریال تلویزیونی هدر رفته!

حکایت فیلم "نفس" هم از همین قرار بود. حکایت غذایی که به قول آشپزها، آبش یک طرف است و دانه و بار آن طرف دیگر و به اصطلاح آنها قوام نیافته و به هم دست نداده است. فیلمی که می توانست ، یک سریال 10-15 قسمتی خوبی درآید البته منهای نگاه منفی و تخریبی به سنت ها و آیین ها و سبک زندگی ایرانی اسلامی که خود را از لابلای صحنه های فیلم، به رخ می کشد. انصافا نمی توان از سنگینی کار و زحمتی که برای تولید چنین فیلمی (در مقابل خیل آثار آپارتمانی و تک صحنه ای امروز سینمای ما) گذشت و بازی های قابل قبول و همچنین روایت دلنشین بهار (اگرچه در برخی صحنه ها منطق روایی خود را از دست می دهد) را نادیده گرفت.

اما همان پراکنده گویی، سردرگمی و عدم پیوند دراماتیک صحنه ها، فیلم "نفس" را از یک اثر دیدنی (حدااقل در سطح فیلم قبلی نرگس آبیار یعنی "شیار 143") دور ساخته است. یک چهارم پایان فیلم واقعا برای تماشاگر عذاب آور است و هر لحظه به ساعت و زمان نگاه می کند که چه زمان پایان فرا می رسد! پایانی که می توانست در بسیاری از صحنه های قبلی هم اتفاق بیفتد!!

اینجاست که انصافا باید مقداری برای سریال "کیمیا" ، اسپند دود کنیم تا یک وقت در مقابل این همه آثار مشابه (به لحاظ زجر دهندگی) چشم نخورد!!

فیلم "هفت ماهگی" نیز  مثل بسیاری از فیلم های تولید این سالهای سینمای منسوب به ایران که درباره خیانت و بحران های خانوادگی است، فقط این سخن حضرت امام را به خاطرم آورد که در بهشت زهرا و هنگام ورود به میهن، در 12 بهمن 1357 فرمودند که : "... سینمای ما مرکز فحشاء است ... "

چرا که برهمین اساس می توان گفت که قصه و داستان اغلب فیلم های این سینما مرکز فحشاء شده است!

تنها فیلم به واقع دیدنی جشنواره امسال ، فیلم "ایستاده در غبار" بود و از آنجا که این فیلم هیچ ربطی به این سینما و جشنواره منتسب به آن ندارد، ترجیح می دهم، سخن درباره آن را در فضای پالوده تر مطرح نمایم!